Sławni Islandczycy okresu średniowiecza

Ingólfur Arnarson (II poł. IX w.)

Pierwszy osadnik. Urodził się i wychowywał w zachodniej Norwegii, wskutek waśni rodowych został wyjęty spod prawa i w konsekwencji popłynął na Islandię w towarzystwie swego przyrodniego brata Hjörleifura Hródmarssona. Miało to miejsce krótko po 870 r. na ogół przyjmuje się że był to 874 r. Kiedy przypłynął w pobliże Islandii, wyrzucił za burtę słupki tronowe z krzesła ze swojego domu w Norwegii, i zgodnie z wolą bogów wybrał do osiedlenia to miejsce, w które one zdryfowały na ląd. Postawił swój dom tam, gdzie dziś jest Reykjavik. 

Egill Skallagrimsson (~900 – 983)

Skald. Jako wiking brał udział w wyprawach do Norwegii i Anglii. Był poetą bardzo zdolnym i oryginalnym. Pisał pieśni na cześć norweskiego króla Eirika. W utworze Sonatorek (Utrata syna) ubolewał w pięknej artystycznie formie wierszowej nad śmiercią swoich dwóch synów. Pozostała też jego pieśń na cześć przyjaciela Arinbjörna Arinbjarnarkvida. Jego życie zostało opisane w Sadze o Egillu.

Ögmundarson Kormákr (~935 – 970)

Skald. Tworzył piękne wiersze miłosne poświęcone uroczej Steingerdzie. W jego wierszach daje się zauważyć wpływ poetyki chrześcijańskiej z Zachodniej Europy.

Leifur Eiriksson (~970 - ?)

Żeglarz. Urodził się na Islandii. Popłynął ze swym ojcem Erykiem Rudym na Grenlandię, kiedy ten osiedlił się tam w 985 albo 986 r. W 1000 r. wybrał się w podróż z Norwegii na Grenlandię, ale dopłynął do nieznanego lądu daleko na zachodzie. Jak mówi saga, rosła tam dziko winorośl i pszenica. Nowy ląd został nazwany Winlandią i prawdopodobnie była to część Ameryki Północnej, dzisiaj nazywana Nową Szkocją. Powrócił później na Grenlandię. Islandczycy chcieli osiedlić się w Ameryce, ale ich próby nie powiodły się z powodu wrogości tubylców.

Jak Leif Eiriksson odkrył Amerykę

Spacer po Reykjaviku

Sigvatr Thordarson (~995 – 1043)

Skald. Żył na dworze norweskiego króla św. Olafa. Odbywał liczne podróże dyplomatyczne po Anglii, Francji i Włoszech. Pisał w jasny i prosty sposób. Znane są jego wiersze na cześć króla św. Olafa Vikingavisur.

Saemundur Sigfússon (1056 – 1133) 

Pisarz. Studiował w Paryżu i był pierwszym studentem z krajów nordyckich. Studia dokończył w Sztokholmie. Został księdzem w osadzie Oddi w południowej Islandii. Wiele pisał, ale niestety dzieła jego zaginęły, tylko późniejsi pisarze islandzcy często podają cytaty z jego dzieł. Napisał po łacinie skrót dziejów norweskich rodów królewskich. Powstało wiele legend o jego mądrości, wiele opowieści ludowych. Był bardzo popularny i znany – nazywano go Saemundur Mądry. Uważano nawet, ze jest autorem Eddy Poetyckiej, ale nie ma na to dowodów.

Park Narodowy Skaftafell

O staroislandzkiej literaturze

Biskupstwo w Hólar

Ari Thorgilsson Mądry (1067 – 1148)

Historyk. Pochodził z dobrej rodziny i był kształcony na księdza. Jest nazywany ojcem islandzkiego pisarstwa historycznego. Jedyna jego zachowana praca to Księga Islandczyków, która traktuje o historii Islandii od czasu zasiedlenia do 1120 r., w sposób krytyczny i obiektywny. Był bardzo rzetelnym historykiem i nie przedstawiał niczego, co nie pochodziło z wiarygodnych źródeł. Jego styl jest jasny i prosty. Z wielu względów był przykładem dla islandzkich historyków, którzy przyszli po nim.

Jak Islandia przyjęła chrześcijaństwo

Thórlakur Thórhallsson (1133 –1195)

Ksiądz katolicki. Święcenia przyjął w wieku 19 lat. Studiował w Paryżu, a potem w Lincoln w Anglii. Po powrocie do Islandii został rektorem kościoła w Kirkjubaer, a potem klasztoru w Thykkvabae, a następnie biskupem w Skálholt. Dążeniem jego było wprowadzenie dyscypliny wśród duchownych, których życie pozostawiało wiele do życzenia. Jako młody ksiądz, a później biskup, był znany ze swego pobożnego życia, przypisywano mu uczynienie wielu cudów. Dzień jego śmierci obecnie nosi nazwę Thórlaksmessa. Jego następca w Skálholt wystąpił w 1198 r. przed Althingiem z wnioskiem, aby ogłosić go świętym. Przeniesiono jego zwłoki do grobowca w katedrze w Skálholt. 20 lipca, dzień przeniesienia (translatio), od 1237 r. jest islandzkim świętem. Był czczony w średniowieczu także w Anglii i Skandynawii, w samej Islandii było aż 56 kościołów jemu poświęconych. Kanonizowany został dopiero w 1984 r. przez Jana Pawła II.

Gudmundur Arason (1161 – 1237)

Ksiądz katolicki. W 1201 r. został biskupem w Hólar. Okazał się pasterzem bardzo troszczącym się o swoją diecezję, odwiedzając najdalsze jej zakątki, i pomagając najbiedniejszym. Starał się uniezależnić kościół od wpływów obcych oraz miejscowej arystokracji. Zmarł uwięziony przez swoich wrogów. Ludność jednak pamiętała o nim, o jego opiece nad biednym i jego świątobliwości. Nazywano go Gudmundur Dobry. W tradycji narodowej jest uznawany za świętego.

Snorri Sturluson (1178 – 1241)

Historyk, kronikary. Pochodził z wpływowej rodziny arystokratycznej, był zamożnym przywódcą rodu i sprawował najwyższą funkcję osiągalną w islandzkiej społeczności – głosiciela praw. Spędził wiele lat na norweskim dworze. Po powrocie do Islandii był zamieszany w wewnętrzne spory tego okresu, i w 1241 r. został zamordowany przez przeciwników politycznych w swojej posiadłości w Reykholt. Był autorem dwu słynnych dzieł, Heimskringla, historii królów norweskich do 1177 r. i Proza Eddy, która zawiera nordycką mitologię i zasady poetyckich kompozycji. Norwegowie są wdzięczni mu za niemały wkład wniesiony w historię ich praojców, którą zachował swym pisarstwem.

Sturla Tordsson (1214 – 1284)

Polityk i pisarz. Był wpływowym możnowładcą, czynnym w życiu politycznym kraju. Pozostawał w konflikcie z niektórymi rodami islandzkimi. Był powiązany z norweskimi rodami królewskimi. Jeden z pierwszych islandzkich prawodawców. Znane są jego poetyckie pieśni Arverdrápa i Thorgilsdrápa. Opis walk wewnętrznych w Islandii pozostawił w Sądzie o Sturlungach (ok. 1180 do ok. 1262), o dużej wartości informacyjnej. Szczegóły przedstawiał pewnie i raczej obiektywnie. Napisał też sagę o norweskim władcy Håkonie Håkonssonie.

Ásgrimsson Eystein (? – 1361)

Poeta. Najwybitniejszy twórca okresu późnego średniowiecza. Pisał w rymowanej metryce skaldów (hrynhent), ale bez nadmiernych skomplikowanych metafor. Zapoczątkował wysoce humanistyczną religijną poezję , np. poemat Lilia. W latach 1355 –1357 był w Norwegii, po powrocie pełnił funkcję wizytatora kościelnego. Jego poezja jest pełna uczuciowości, fantazji, temperamentu i osobistego ukochania wolności.