Odszedł Andrzej J. Michałek

Człowiek instytucja - wspomnienie o Andrzeju J. Michałku,
naszym przyjacielu i prezesie

W dniu 12 grudnia 2005 r. zmarł Andrzej J. Michałek, wieloletni prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Islandzkiej. Pogrzeb odbył się 19 grudnia 2005 r. na Cmentarzu Wojskowym. Poprzedziło go nabożeństwo żałobne w kościele św. Jozafata Kuncewicza, przy ul. Powązkowskiej 90 w Warszawie. Ta śmierć zamyka ważny dla Towarzystwa etap. Zmarły był znawcą spraw islandzkich, położył wybitne zasługi dla rozwoju współpracy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Islandii i narodem islandzkim. Nie da się tego nietuzinkowego człowieka opisać w prostych, suchych słowach. Jego ambitne i twórcze życie dobiegło zdecydowanie za szybko do końca. Wszystko co robi, czynił z wielką pasją. Tak było, gdy przez wiele lat kierował warszawskim oddziałem Stowarzyszenia Elektryków Polskich, gdy pozostawał aktywnym propagatorem kultury i miasta stołecznego Warszawy (choć urodzony w Katowicach, pozostawał zawsze warszawiakiem za co uhonorowano go Odznaką Zadłużonego dla Warszawy). Tak też postępował, gdy na początku lat 90. minionego stulecia włączył się w struktury kierownicze TPP–I (najpierw w Głównej Komisji Rewizyjnej). Faktycznie, obok kol. Stefana Ziętowskiego i grupy kilku osób, to on uratował organizację przed upadkiem, właśnie wtedy, kiedy trzeba było umieć odnaleźć się w nowych realiach wolnego, ale trudnego dla tego typu stowarzyszeń czasu działania.W 2005 roku Andrzej Michałek kierował już trzecią kadencję Towarzystwem Przyjaźni Polsko–Islandzkiej, które w 2004 r. obchodziło 45-lecie działalności. Wytrwały i konsekwentny w działaniu, swym uporem i społecznym zaangażowaniem doprowadził w ostatnich latach TPP-I do pełnej sprawności funkcjonalnej. Dobry organizator i menadżer, nadał Towarzystwu nowoczesną formę działania. Dzięki jego uporowi TPP-I regularnie wydaje biuletyn i materiały popularno – naukowe, organizuje różnorodne spotkania, udziela informacji turystycznych, swą największą w Polsce biblioteką islandików wspomaga studentów piszących prace kwalifikacyjne i uczniów szkół gimnazjalnych i średnich. Nasza organizacja współpracuje z bratnim Towarzystwem Przyjaźni Islandzko – Polskiej w Reykjaviku oraz Instytutem Arni Magnussona i Biblioteką Narodową i Uniwersytecką Islandii (jako jedyna reprezentatywna polska instytucja kulturalna). Przez władze Islandii Towarzystwo jest postrzegane jako instytucja kreująca wśród Polaków przyjazną atmosferę dla Wyspy i uzupełniająca oficjalne kontakty państwowe. Kol. Andrzeja pamiętamy jako: współorganizatora (Towarzystwo zajmowało się 16. małżonkami oficjeli z Islandii) pierwszego w historii stosunków polsko–islandzich pobytu prezydenta Islandii w Polsce (pierwszy gość z kraju natowskiego z wizytą w dniu przyjęcia Polski do Sojuszu); scenarzystę i organizatora wystawy poświęconej pierwszej wydanej w Polsce książki o Islandii, prezentowanej w Muzeum Ziemi w Warszawie (09.2001); współorganizatora wystawy Bałtyckie sąsiedztwo w Bibliotece Narodowej (06.2001); organizatora koncertów prezentujących w Polsce muzykę islandzką (06.2004); współautora pierwszego w Polsce profesjonalnego Przewodnika po Islandii (2004); redaktora monumentalnej popularno – naukowej serii wydawniczej Materiały o Islandii, prezentującej kulturę, literaturę, przyrodę, geografię i życie codzienne Islandii (wydano 67 pozycji i jest to największa w Polsce monografia zaprzyjaźnionego państwa, wydawana własnym sumptem przez organizację pozarządową, budząca podziw zwłaszcza w Islandii); redaktora i autora wielu artykułów wydawanego przez TPP-I biuletynu informacyjnego ISLANDIA; popularyzatora wiedzy o Islandii, organizatora spotkań, prelekcji i pokazów filmowych; gospodarza organizowanych corocznie w czerwcu przez TPP-I, w imieniu polskiej społeczności, obchodów Święta Narodowego Islandii. Andrzej Michałek wspierał informacyjnie Kancelarię Prezydenta RP i opiekował się społecznie przedstawicielami rządu islandzkiego przybywającymi do Polski, szczególnie w latach 2003-04. Dzięki osobistym kontaktom z prezydentem Ólafurem Grimssonem, ministrami rządu Islandii oraz ambasadorem Islandii tworzył przychylność władz Islandii dla Polski i Polaków. A. Michałek był wyróżniany i odznaczany, m.in.: ZKZ (2000) i SKZ oraz Sr OH Za Zasługi dla Warszawy, Zł O Zasłużony Pracownik Łączności, Zł OH NOT, Zł OH SEP, Medal Groszkowskiego, Medal Pożaryskiego, Zasłużony Senior SEP. Ci, którzy znali go pobieżnie mogli sądzić, że jest to „zimny wiking”. Tak jednak nie było. Pod pozorną oschłością ukryta była wrażliwa dusza człowieka oddanego innym oraz pasji islandzkiej, która nigdy do końca się nie spełniła. Drugiego takiego specjalisty i człowieka tak kompetentnego w sprawach islandzkich nie ma dziś w Polsce. I choć jego stopa nigdy nie stanęła na chmurnej i wietrznej wyspie to wierzymy, że Andrzej zdołał się spełnić właśnie w tej pracy dla wspólnej pracy budowania mostów przyjaźni między narodami Polski i Islandii. I takim spełnionym w swej misji będziemy go zachowywać przez lata w naszej pamięci.

Henryk Binkowski

Dopiero dziś (25 grudnia) dotarła do mnie smutna wiadomość, że dnia 12 grudnia 2005 roku odszedł od nas Przyjaciel Islandii, wieloletni Prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Islandzkiej. P. Andrzej J. Michałek. Pamiętam prezesa Michałka niemal od początku, gdy jako nastolatek pojawiłem się w pierwszej siedzibie TPP-I przy ul. Senatorskiej 11 w Warszawie. Kiedy byłem bardziej aktywny w Towarzystwie, pomagałem Mu przy organizacji odczytów, święta narodowego Islandii i szeregu innych wydarzeń. Pamiętam, jak z wielką cierpliwością przyjmował interesantów, odbierał telefony i odpisywał na maile podczas poniedziałkowych dyżurów przy ul. Czackiego. Jakieś trzy lata temu poróżniło nas kilka technicznych kwestii, głównie w zakresie sposobu administrowania stroną internetową. Szczęśliwie pogodziliśmy się niedługo potem, Pan Andrzej zaszczycił mnie swoją obecnością podczas gali z okazji 5-lecia mojego miesięcznika "Stosunki Międzynarodowe" w Galerii Porczyńskich. Miał zaledwie 58 lat, słabe zdrowie i wielką miłość do Islandii w sercu. Cześć Jego Pamięci!

Michał Sikorski